به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه حجت الاسلام و المسلمین باقر طالبی دارابی در نشست تخصصی با موضوع «آشنایی با سازمان های ادیانی جهان»، که درپنجم تیرماه سال۹۹ در مرکز مدیریت حوزه های علمیه به همت مرکز ارتباطات و بین الملل حوزه های علمیه  برگزارشد، بیان داشت: در طول ۳۵ سال گذشته، تشکیل و فعالیت سازمان های غیردولتی دینی، بیشتر شده است. تا پیش از این سازمان های بین المللی غیردولتی غیردینی، همچون صلیب سرخ جهانی، بیشتر بودند و لفظ دین در عناوین آن ها به چشم نمی خورد. این دو مدل نهاد، با هدف تصمیم سازی در مسائل جهانی تشکیل شده اند. به این سازمان ها در اصطلاح، NGO می گویند. البته در کشور ما سازمان های مردم نهاد(سمنها) خوانده می شوند.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به نقش مهم سازمان ملل متّحد در تصمیم گیری های بین المللی، گفت: این سازمان، مهمترین مرکز تصمیم گیر درامور جهان است  و به همین علّت، نهادهای بین المللی غیردولتی، اعمّ از دینی و غیردینی، سعی بر عضویت در آن را دارند. ماده ۷۱ منشور سازمان ملل، زمینه را برای معرفی سازمان های غیردولتی به سازمان ملل فراهم کرده تا آن ها بتوانند از طریق این سازمان نقش آفرینی کنند. در این ماده بیان شده، شورای اقتصادی و اجتماعی می تواند برای مشاوره با سازمان های غیردولتی که در امور صلاحیتی شورا اشتغال دارند، هرگونه تدابیر مناسب را اتّخاذ کند. پس تمام سازمان های بین المللی غیردولتی که خواهان عضویت در سازمان ملل هستند، می بایست پس از عضویت، ذیل شورای اقتصادی-اجتماعی این سازمان فعالیّت کنند.

 عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، به شرح فعالیت های این سازمان ها پرداخت و عنوان داشت: این سازمان ها در موضوعاتی همچون حقوق بشر، توسعه پایدار، توسعه انسانی در کنار توسعه اقتصادی، بحران محیط زیست، حاکمیت صلح در جهان، کارهای امدادرسانی و خدمات اجتماعی، فعالیت هایی را داشته اند. آن ها بیشتر در مناطقی فعالیت داشته اند که از دید خودشان، یا دولت های آن مناطق از انجام آن فعالیت ها به عنوان وظیفه، عاجز هستند، و یا اگر هم دچار عجز نیستند، امّا به هرصورت آن ها را انجام نمی دهند.

وی گفت: در جهان میلیون ها سازمان غیردولتی وجود دارد. اما بر اساس لیست منتشر شده از سوی شورای اقتصادی-اجتماعی سازمان ملل، فقط بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ از آن ها عضویت این سازمان را دارند. سازمان هایی همچون عفو بین الملل، اوکسفام، صلح سبز، شورای جهانی کلیساها، کنگره جهانی یهودی و نهاد اسلامی کمک به همنوع، از جمله این سازمان ها اعم از دینی و غیردینی و سکولار هستند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: شکل گیری این سازمان ها و تلاش آن ها برای تصمیم سازی جهانی، بیانگر بازگشت به احیای دین در دنیاست.

وی گفت: این سازمان ها، نگرش های محافظه کارانه و لیبرالی، هردو را دارند و از هردو نوع در بین آن ها دیده می شود و نیز از جهاتی، حوزه فعالیت سازمان های دینی هم مانند غیردینی هاست و اشتراکاتی همچون امدادرسانی در بین فعالیت های آن ها وجود دارد.

حجت الاسلام والمسلمین طالبی اظهار داشت: سقوط شوروی و کمونیسم، به افزایش تعداد و ازدیاد این سازمان ها کمک کرد. زیرا تا قبل از آن تقریباً هیچ سازمان غیردولتی اعم از دینی و غیردینی در بلوک شرق وجود نداشت. در حال حاضر، در کشور ما بیش از ۱۴۰۰۰ سازمان مردم نهاد وجود دارد. این سازمان ها از سوی محققان و فعالان مدنی سازمان های غیردولتی بر پایه ی سه محور تقسیم بندی شده اند:

· خاستگاه (سازمان های جنوبی و سازمان های شمالی)

· نمایندگی (محلّی، منطقه ای و بین المللی)

· مأموریت (ترقی زنان، مراقبت بهداشتی، حل تعارضات و...)

هدف مشترک بین همه این سازمان ها اعم از دینی و غیردینی توزیع عادلانه ی قدرت و ثروت است. امّا سازمان های دینی این هدف را در قالب محتواهای دینی خاص خود پیگیری می کنند.

وی با اشاره به یک قاعده کلی در بین همه این سازمان ها، بیان کرد: در میان همه این سازمان های دینی یک قاعده طلایی حاکم است، و آن این است که: هرآنچه برای خود می پسندی برای دیگران هم بپسند و هرآنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران هم مپسند. آن ها در حقیقت می خواهند، دوباره ارزش های دینی خودشان را به فضای اجتماعی باز گردانند. این سازمان ها تکلیف محور هستند و بدنبال احیای ارزش های دینی و گسترش عدالت در سطح بین الملل به عنوان یک تکلیف و وظیفه می باشند. اگر بخواهیم در سطح علمی و کلی بررسی کنیم، همه آن ها دارای اغراض سیاسی هستند، امّا برخی با هدف دخالت در امور کشورهاست و برخی فاقد چنین اغراض و اهدافی هستند.

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین طالبی عنوان داشت: مهمترین این سازمان ها با گرایشات اسلامی، عبارتند از:

· آژانس مسلمانان آفریقا (AMG)

· امدادرسانی اسلامی

· جامعه جهانی فراخوان اسلامی

· مؤسسه ی گفتگوی ادیان،

و مهمترین های آنها با گرایش یهودی:

 یهودیان آمریکا برای صلح

کنگره ی جهانی یهودی

وی گفت: بیشترین تعداد سازمان ادیانی عضو سازمان ملل، دارای خاستگاه مسیحیّتی هستند و سپس سازمان های اسلامی از جهت فراوانی در رتبه دوم قرار دارند. مهمترین این سازمان ها با گرایشات مسیحیّتی، عبارتند از:

· خدمات امدادرسانی کاتولیک

· شورای جهانی کلیساها

· فدراسیون جهانی لوتری ها و حلقه ی سَنت آگوستین می باشند. در بین این سازمان ها، تعدادی از آن ها به صورت چنددینی هم فعالیت می کنند.

حجت الاسلام والمسلمین طالبی گفت: به طور کلی سازمان های دینی سازمان ملل در حدود ۳۰۰  نهاد هستند. این ها را به دو دلیل می توان دینی دانست. یکی جهت گیری دینی آن هاست که در اساسنامه ی آن ها آمده، و دیگری شمولیّت دینی آن ها. بنا بر آمار ارائه شده از سوی سازمان ملل، تا سال ۲۰۰۸ تعداد سازمان های بین المللی غیردولتی دینی عضو آن، شامل ۱۵۱ سازمان بوده که از بین آن ها ۳۲ سازمان اسلامی، ۲۹ سازمان یهودی، ۲۴ معنویت گرا، ۱۳ چندآیینی، ۱۰ بودایی، ۲ بهائی، ۱ هندویی و ۱ سازمان با گرایش به مکتب جِین را شامل شده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اظهار داشت: اکثر این سازمان ها فقط پیروان خودشان را مورد توجه قرار نمی دهند، بلکه به دنبال شمولیّت بیشتر و کمک به همه افراد دنیا هستند. در زمینه ی اقتصادی و تأمین مالی این سازمان ها، اکثراً منابع مالی خصوصی دارند و از طریق اشخاص پیرو و عضو آن ها تأمین می گردند. منبع دیگر برخی از آن ها، از نوع دولتی است. این نوع سازمان ها، تأثیرگذاری کمتری در فضای داخلی کشورهای مربوط به آن دولت ها دارند.

وی همچنین به فعالیت های آن ها در بعد استراتژیک اشاره کرد و گفت: از جهت استراتژیک، این سازمان ها برای تحقق استراتژی دینی و معنوی از فرآیندهای گوناگونی همچون ایجاد شبکه وارتباطات شبکه ای، دفاع و مدافعه، نظارت و مراقبت، فراهم آوردن اطلاعات(پروپاگاندا)، راهنمایی معنوی، دعا و نیز الگوسازی بهره می گیرند. در واقع هم از مباحث معرفتی استفاده می برند و هم از ابزار و تکنولوژی های روز. گاهی این سازمان ها از طریق بسیج افکار عمومی، مردم را به سمت ارزش های دینی سوق می دهند. علاوه بر این با کمک های مالی به نیازمندان در سراسر دنیا و نیز امدادرسانی در مناطق بحران زده، فعالیت های خود را پیش می برند.

حجت الاسلام والمسلمین طالبی، خاطرنشان کرد: به طور معمول، این سازمان ها، اجازه ی نظارت و بازرسی را به کسی نمی دهند و تقریباً به صورت مبهم فعالیّت دارند. امّا به هر ترتیب جهان امروز به این نتیجه رسیده است که باید با کنشگران دینی ارتباط برقرار نماید، از نظرات و مشورت های آن ها استفاده ببرد و در مواقع لزوم هم از فعالیت های آن ها حمایت کند.

وی در پایان گفت: سازمان های غیردولتی دینی بسیار زیادی هم هستند که به صورت غیردولتی فعالیت دارند، امّا در سازمان ملل متّحد به ثبت نرسیده اند.